Jedną z najważniejszych wartości reprezentowanych przez National Geographic Learning jest zapewnienie uczniom warunków do nabywania kompetencji kulturowych, które poprzez rozbudzanie ciekawości, empatii i otwartości na świat poszerzają ich horyzonty, ucząc odpowiedzialności za siebie i innych. Dzięki temu nauka języka obcego nie ogranicza się tylko do opanowywania struktur gramatyczno-leksykalnych, co samo w sobie w kontekście realiów i wyzwań XXI wieku jest niewystarczające.
W realiach dzisiejszego świata język traktowany jest jako medium – to narzędzie, które przekazuje istotne treści, wyjaśnia i ułatwia zrozumienie wszelkich omawianych zjawisk – zarówno kulturowych, jak i tych zachodzących w przyrodzie. Materiały i podejścia proponowane przez National Geographic Learning zachęcają do wplatania wyżej wspomnianych zagadnień praktycznie na każdym etapie lekcji, dzięki czemu nie stanowią one odseparowanych wątków pojawiających się doraźnie, ale tworzą integralną część całego procesu uczenia się języka obcego. Podręczniki National Geographic Learning bazujące na autentycznych materiałach są wręcz naszpikowane wiedzą z zakresu obyczajów, tradycji, obrzędów, historii i zawierają wiele ciekawostek przyrodniczych poszerzających wiedzę nie tylko ucznia, ale także nauczyciela. Zadaniem nauczyciela staje się stworzenie warunków do rozbudzania świadomości poprzez zaszczepianie w uczniu zainteresowania danym zagadnieniem, zachęcania go do poznawania i doświadczania różnorodności, jaka nas otacza, przy jednoczesnym zachowaniu szacunku i dumy z własnej tożsamości i przynależności do danego kręgu kulturowego. W tym procesie niesłychanie ważne jest też obiektywne selekcjonowanie, przekazywanie i przetwarzanie informacji. Tematyka związana z kulturą może stanowić idealny grunt do promowania krytycznego myślenia, dzięki któremu uczeń będzie w stanie wyciągać własne wnioski, odróżniając szkodliwe stereotypy od faktów oraz inne nierzetelne treści od tych, za którymi stoją merytoryczne argumenty.
Jak nauczyciel może to osiągnąć?
- Zadbaj o to, aby uczniowie otaczali się materiałami autentycznymi, przedstawiającymi zagadnienia związane z kulturą, zżyciem społecznym i środowiskiem naturalnym. Mogą to być plakaty, artykuły, filmy lub inne autentyczne źródła. Ciekawym rozwiązaniem jest organizowanie wirtualnych wycieczek z wykorzystaniem Google Maps i opcji street view w ramach zadania dotyczącego opracowania trasy podróży i organizacji wycieczki do danego miasta lub innego miejsca, na przykład wodospadu Niagara. Możemy skorzystać też z wszelkiego rodzaju stron internetowych hoteli, restauracji czy innych miejsc charakterystycznych dla danego regionu i zachęcać uczniów do zbierania informacji, wyrażania opinii, dokonywania wyborów bądź innych aktywności pod kątem danego kryterium.
- Zaproś ciekawą postać, która zainteresuje uczniów danym tematem i zaszczepi w nich chęć dalszego poznawania zagadnienia. W zależności od naszych możliwości może to być osoba pochodząca z obcego kraju, reprezentująca inną kulturę lub typ obieżyświata, znanego podróżnika, blogera bądź kogoś z najbliższego otoczenia, kto sporo podróżuje i będzie umiał z pasją podzielić się swoim doświadczeniem. Taka osoba, stanowiąca rzetelne i wiarygodne źródło praktycznej wiedzy, będzie w stanie poświadczyć, że język sam w sobie nie jest celem, lecz narzędziem do zdobywania szeroko pojętych kompetencji komunikacyjnych i kulturowych.
- Wykorzystuj założenia, na jakich opierają się bardzo efektywne podejścia metodyczne, takie jak praca metodą projektu edukacyjnego, CLIL (content and language integrated learning), LdL (Lernen durch Lehren) czy metoda odwróconej klasy (flipped classroom). Są to metody o bardzo dużym potencjale i szerokim spektrum możliwości. Dzięki nim możemy zaplanować proces dydaktyczny tak, aby „przemycać” docelowe treści kulturowe, społeczne i przyrodnicze oraz w ciekawy sposób angażować uczniów do różnych aktywności. Na przykład:
- praca metodą projektu umożliwi uczniom zaangażowanie się w rozbudowany proces, w trakcie którego opracują prezentację z zakresu podobieństw i różnic w komunikacji niewerbalnej i mowy ciała w wybranych krajach;
- wdrażając założenia CLIL, automatycznie mamy zapewnione podłoże do wykorzystywania języka w zdobywaniu wiedzy, na przykład z zakresu tradycji noworocznych w wybranych krajach świata;
- w metodzie LdL uczniowie sami zbierają, selekcjonują informacje, na podstawie których przygotowują materiał dydaktyczny, prezentując go na forum i przygotowując do wykorzystania przez innych uczniów, na przykład na temat starożytnych cywilizacji;
- motyw odwróconej klasy zapewnia alternatywne rozwiązanie w kwestii prac domowych, gdzie uczniowie, w zależności od koncepcji i instrukcji, mogą przeanalizować krótki filmik dotyczący sposobów oszczędzania energii i dbania o środowisko naturalne. Tak zdobytą wiedzę będą wykorzystywali na zajęciach w trakcie dyskusji czy burzy mózgów, która przebiegnie wówczas o wiele sprawniej.
- Projektuj zadania tak, aby uczniowie mieli możliwość analizowania, poznawania i opisywania swojej kultury za pomocą języka obcego, w zestawieniu ze zjawiskami zachodzącymi w innych kulturach. To pozwoli im na poszerzenie perspektywy, uświadomienie sobie, że każda kultura, łącznie z ich własną, rządzi się swoimi prawami i należy jej się szacunek. Warto skorzystać z procedur obowiązujących w trakcie debaty oksfordzkiej, gdyż to narzędzie w bardzo przystępny i praktyczny sposób uczy mechanizmów krytycznego myślenia. Taka forma prowadzenia dyskusji, wyciągania wniosków i rozwiązywania problemów pozwala na wyodrębnienie faktów i rzetelną interpretację określonych zjawisk poprzez odróżnienie tego, co racjonalne, od subiektywnych opinii i emocji.
- Organizuj ciekawe ćwiczenia utrwalające wiedzę i umiejętności z zakresu kultury, na przykład w postaci analogowych bądź też multimedialnych quizów, gier czy innych ćwiczeń. Uczniowie mogą tworzyć takie quizy samodzielnie, dzięki czemu jeszcze bardziej zaangażują się w zdobywanie wiedzy. Zapraszam do wykorzystania przykładowego materiału, który w przyjemny sposób wesprze uczniów i nauczycieli we wdrażaniu powyższych założeń.