W procesie nauczania języka angielskiego jako obcego powinniśmy skupiać się na wszystkich sprawnościach językowych. Wyróżniamy cztery podstawowe sprawności — czytanie, pisanie, słuchanie i mówienie, mam jednak nieodparte wrażenie, że ta ostatnia ze sprawności, jest przez nas traktowana w dużej mierze po macoszemu. Często jest „wypełniaczem” dodatkowego czasu, pojedynczym ćwiczeniem, albo krótką grą w ping-ponga, mającą na celu zadawanie pytań zamkniętych i oczekiwanie na odpowiedź w stylu “Yes, I do.”, “No, I can’t”.
Musimy pamiętać, że zarówno receptywne jak i produktywne umiejętności językowe są równie ważne dla efektywnej komunikacji i rozwoju językowego. Aby skutecznie się komunikować, uczniowie muszą być w stanie rozumieć i interpretować język, jak również tworzyć język w celu przekazania własnych myśli i idei.
Jako edukatorzy, mamy duże pole do popisu
Dysponujemy ogromną liczbą narzędzi oraz działań, które mogą umożliwić uczniom przełamanie się i komunikowanie w języku obcym. Oczywiście, nie dzieje się to od razu. Pierwsze tygodnie, miesiące, a może nawet rok, to osłuchiwanie się ucznia z językiem. Tak jak po narodzinach, osłuchuje się on z wypowiadanymi przez rodziców słowami, zwrotami, wyrażeniami i zdaniami, ażeby między 18 a 28 miesiącem życia, zaczął samodzielnie produkować 2-wyrazowe sformułowania. Z nauczaniem języka obcego będzie zatem analogicznie.
Uczeń, przychodzący na nasze zajęcia, powinien mieć szansę na osłuchanie się i obycie z używanym przez nas językiem. Język ten, powinien być dostosowany poziomem do możliwości grupy. Dla przykładu inaczej wejdziemy do sali z grupą dzieci, a inaczej z osobami dorosłymi, mimo iż obie z tych grup startowałyby od podstaw.
Wychodząc efektywnej komunikacji naprzeciw musimy zadbać o kilka czynników, którymi są:
- klasowa codzienność (przygotowanie zarówno sali lekcyjnej jak i programu nauczania do potrzeb twoich uczniów),
- zorientowanie się na ucznia oraz
- kreatywna przestrzeń do mówienia.
Dobre praktyki, o które możemy zadbać na starcie to m.in.:
- stworzenie rutyn klasowych oraz niezmiennych elementów każdych zajęć;
- używanie niewerbalnych wskazówek, takich jak mowa ciała, gesty i mimika twarzy, w celu przekazania znaczenia;
- wykorzystywanie utartych zwrotów, skoncentrowanych na powtarzalności, przewidywalności z jednoczesnym osadzeniem w kontekście;
- maksymalizowanie komunikacji w języku obcym przez nauczyciela, mające na celu pełne, na miarę możliwości szkolnych, zanurzenie językowe ucznia.
„Zorientowanie na ucznia”, czyli…
Poza zaopiekowaniem przestrzeni bardzo ważne w procesie edukacji językowej jest “zorientowanie się na ucznia”. Pojęcie to jest jednym z najważniejszych postulatów metody komunikacyjnej i polega na dobieraniu tematów oraz materiałów prezentowanych w trakcie zajęć tak, aby były dla uczniów interesujące.
Podejście to osadza uczniów w centrum lekcji, która ma być przeprowadzana w taki sposób, aby uczniowie byli aktywni.
Dla przykładu, w grupach uczniów, w przedziale wiekowym 5-10 lat, zacznij od prostych, relatywnych tematów, które uczniowie znają, takich jak ich ulubione jedzenie, hobby czy zwierzęta domowe. To zbuduje ich pewność siebie i sprawi, że poczują się bardziej komfortowo mówiąc po angielsku.
Co więcej, zadbaj o to, aby treści, które wybierasz opierały się na zainteresowaniach uczniów oraz na umiejscowieniu w przestrzeni, w której się obecnie znajdują. Zamiast opisywać abstrakcyjne dla uczniów budynki z różnych zakątków świata, porozmawiajcie o zasobach, którymi dysponujecie. Miejski ośrodek kultury, kościół, szkoła, sklepy w twoim mieście pozwolą im przybliżyć się do tematu i aktywniej uczestniczyć w zadaniu. Absolutnie nie twierdzę tutaj, że otwartość na inne kultury i miejsca na świecie jest zła, ale nie powinna być jedynym przykładem i materiałem, z którym obcują uczniowie.
Jak stworzyć kreatywną przestrzeń do mówienia
Ostatni, ale nie mniej ważny z aspektów, którym na starcie warto się zaopiekować to “kreatywna przestrzeń do mówienia”. Pisząc to, automatycznie przychodzi mi do głowy cytat:
“Kreatywność to wymyślanie, eksperymentowanie, wzrastanie, ryzykowanie, łamanie zasad, popełnianie błędów i dobra zabawa.” (Mary Lou Cook)
…no bo jak inaczej pozwolić uczniom rozwinąć skrzydła, niżeli:
- dając im pozytywne i wspierające środowisko uczenia się, w którym poczują się bezpiecznie, popełniając błędy i ucząc się na nich;
- włączając gry i aktywności, które wymagają interakcji i komunikacji — mogą to być między innymi dialogi, odgrywanie ról, wywiady, debaty czy też opowiadanie historii;
- używając pomocy wizualnych, takich jak zdjęcia, filmy i rekwizyty, aby pomóc uczniom lepiej zrozumieć i wyrazić siebie;
- wykorzystując technologię, platformy oraz aplikacje, z których uczniowie korzystają niemalże każdego dnia;
- zapewniając uczniom możliwość ćwiczenia mówienia, zarówno indywidualnie, w parach, jak i w grupach.
Stymulowanie umiejętności komunikacyjnych jest ważnym zadaniem dla nauczycieli pracujących z uczniami na różnych poziomach zaawansowania i w różnych grupach wiekowych. Każda ze sprawności językowych jest tak samo ważna, niemniej jednak zaopiekowanie i niepomijanie mówienia, nietraktowanie go jako studium przypadku czy “zapchajdziury”, przyniesie uczniom nie tylko rozwój językowy, ale również, co ważniejsze, satysfakcję, zadowolenie z siebie i widoczny postęp, który przerodzi się w zwiększoną motywację i zaangażowanie w naukę. Pamiętajmy, że zapewniając uczniom częste okazje do ćwiczenia umiejętności komunikacyjnych, pomagamy im nabrać pewności siebie i poprawić ich ogólną sprawność językową, a o to w tym wszystkim chodzi!
Tutaj pobierz sketchnotkę z artykułu
PRZEŻYJMY TO JESZCZE RAZ! – konferencja
Proud To Teach dla szkół językowych (15.04.2023)
Kolejna edycja, na którą już dziś serdecznie zapraszamy – 6 kwietnia 2024r.!
Poznaj Paulinę:
Właścicielka i lektorka języka angielskiego w Centrum Języków Obcych Sherlock.
Ambitna, pozytywna oraz pełna energii osoba, która całe życie do czegoś dąży i na całe swoje życie ma dalekosiężne plany. Ukończyła studia magisterskie na kierunku filologia angielska, ze specjalizacją nauczycielską oraz studia podyplomowe na kierunkach polityka i zarządzanie oświatą, oraz psychologia pozytywna. Kocha uczyć, czerpie z tego ogromną satysfakcję. To jej pasja i życiowa misja. Z nauczycielami dzieli się wiedzą oraz doświadczeniem na profilu FB @angielskinaglowie.