Chcielibyśmy poznać, kim jesteś?




Magnetyzm szkoły językowej a uczenie (się) nastolatków – o sile przyciągania słów kilka

BLOG

Pewnie każda szkoła językowa chciałaby posiadać cudowny „magnes”, który szybko i skutecznie przyciągałby do niej nastoletnich słuchaczy. Metafora magnesu nie jest tu przypadkowa. Wiemy, że ma on dwa bieguny i w zależności od tego, który z nich zostanie wyeksponowany, następuje przyciąganie lub odpychanie. Czasami, aby nastąpiło wzajemne przyciąganie, wystarczy zamienić „strony” – sposoby działania, spojrzeć z innej perspektywy, zrobić coś innego niż dotychczas.

Co może pełnić rolę magnesu? Jak zachwycać nastoletnich słuchaczy, aby chcieli zostać z nami na dłużej? Po wielu rozmowach z nauczycielami oraz przeprowadzeniu ankiet i obserwacji wśród uczniów prywatnych szkół językowych bez wątpienia mogę zaprezentować „3M” − trzy „magnetyczne” kwestie i zasadnicze wartości, które powinna mieć szkoła na miarę XXI wieku. Oraz trzy kroki do ich wdrożenia w życie.

MAGNETYCZNE METODY

To współczesne, „krojone na miarę” uczniów metody, które w centrum stawiają nabycie przez nich kluczowych kompetencji i umiejętności. Nauczyciele i uczniowie zwracali uwagę na te zagadnienia i mocno podkreślali ich znaczenie w procesie uczenia się i nauczania. Nie nazywano konkretnych metod, ale skupiano się na tym, co powoduje ich implementacja w proces dydaktyczny. Pojawiały się uwagi o istocie autentyczności i realnej przydatności języka w życiu przy jednoczesnym odejściu od sztywnych ram czy szablonów narzucanych czasami przez podręcznik kursowy (użycie materiałów autentycznych, ale też nacisk na język w sytuacjach prawdziwych, komunikacyjnych oraz personalizowanie zadań). Kluczowe okazały się także edukacyjne wyzwania (ambitne tematy, ruch i grywalizacja), zaskoczenie jako element zajęć językowych oraz wyznaczanie wspólnych celów i efektywne sposoby ich osiągania (wiem, dokąd idę, wiem, dlaczego to robię i w jaki sposób to osiągnę). Ponadto królowała naturalna komunikacja – dyskusje, wyrażanie siebie, praca grupowa i projektowa.

MAGNETYCZNA AUTONOMIA UCZNIA

Jeśli autonomia uczniowska ma odgrywać we współczesnej szkole priorytetową rolę, nastoletni słuchacz powinien mieć silny wpływ na kształt zajęć. Jedną z preferencji przy wyborze kursu językowego okazała się autonomia i oddanie władzy w ręce nastoletnich odbiorców. Nasi słuchacze pragną mieć realny wpływ na to, jak zaprojektowany jest kurs i chcą współdecydować o jego formie, metodach czy poruszanych tematach. Nie zamierzają całkowicie odchodzić od podręczników, ale chcieliby mieć wpływ na ich wybór. Nastoletni uczniowie są także gotowi na przejęcie ważnej roli, jaka z powyższych założeń wynika, będąc jednocześnie otwartymi na zmianę paradygmatu roli nauczyciela, który stawiając w centrum rozwijanie w nich kluczowych kompetencji przyszłości, musi stać się partnerem młodzieży oraz kreatywnym i otwartym na nowości inspiratorem.

MAGNETYCZNE RELACJE

Dbałość o relacje oparte na wzajemnym szacunku, zrozumieniu potrzeb i jasnych zasadach współpracy. Aby relacje w grupie były autentyczne i panowało w niej poczucie wspólnoty, trzeba pokazywać prawdę, być spójnym i wiarygodnym − uczeń nie „kupi” bowiem fikcji. Relacje bazujące na klarownych zasadach (działających w dwie strony) wynikają niejako z założeń, o których mowa powyżej. Jeśli zdecydujemy się na nowoczesne metody nauczania, które wymagają podporządkowania się kilku ważnym zagadnieniom, takim jak personalizacja, zachęcanie do dyskusji, praca zespołowa, otwarte wyrażanie zdania, oraz będziemy „stawiać” na uczniowską autonomię – punkt ciężkości musi przejść z nauczyciela na ucznia. To słuchacz powinien być podmiotem nauczania, często też ekspertem w danej dziedzinie, a nauczyciel ma go wspierać i towarzyszyć mu, a także wierzyć w jego możliwości.

JAK WDRAŻAĆ „3M” DO SZKOŁY JĘZYKOWEJ? – trzy podstawowe kroki

KROK 1 − Nowoczesne metody, które przyciągają nastolatków

Obecnie w nauczaniu (nie tylko języków) triumfują: Flipped Classroom (odwrócone nauczanie), CLIL (Content and Language Integrated Learning) oraz PBL − Project Based Learning (uczenie oparte na metodzie projektu). Współczesna otwarta na potrzeby młodzieży szkoła językowa musi poznać ich zasady, gdyż wszystkie wpisują się w magnetyczne działanie nakierowane na obecnych oraz potencjalnych słuchaczy i gwarantują:

  • rozwijanie kluczowych umiejętności (praca i komunikacja w zespole, krytyczne myślenie, wyszukiwanie i przetwarzanie informacji, użycie żywego języka w sytuacjach autentycznych, kreatywność);
  • oddanie uczniom odpowiedzialności za proces zdobywania wiedzy – autonomia, uczniowskie DIY, uczeń jako ekspert w swojej ulubionej dziedzinie oraz twórca materiałów dydaktycznych;
  • innowacyjność;
  • samodzielność – praca własna ucznia, który może być ekspertem w swojej dziedzinie, prezentować to, na czym się zna;
  • decyzyjność – wpływ na wybór tematu i personalizacja zadań;
  • własne tempo pracy i efektywne wykorzystanie czasu.

 

KROK 2 − Zapytaj mnie, a powiem ci, jak mnie „zmagnetyzować” – waga informacji zwrotnej od ucznia

Warto zastanowić się, czy i jak często pytamy słuchaczy o ich zdanie. Ankiety i rozmowy przeprowadzone przeze mnie zarówno wśród nastoletnich klientów, jak i nauczycieli szkół językowych wyraźnie wskazały na wielką wagę i potrzebę posiadania wpływu na kształt zajęć – cele, tematykę, metody i narzędzia używane w procesie dydaktycznym. Magnetyczna szkoła pozwala na taki wpływ.

„Wysłuchanie i respektowanie ich głosu powinno być naturalną częścią nauczania. Dla nas może być to wskazówka, co warto zmienić i jak tworzyć jeszcze lepszą atmosferę do nauki. (…) Nauczyciel nie może być jedyną osobą w klasie, której głos i pomysły mają znaczenie”[1]. Zapewne każda szkoła ma swój oficjalny wewnętrzny system uzyskiwania informacji zwrotnej i badania potrzeb swoich klientów. Jednak do naszych nastoletnich odbiorców najlepiej dotrze sposób swojsko nazwany, nomen omen, „wyjściówką” lub „wejściówką”, który warto przeprowadzać po (i/lub przed) każdym semestrze, roku szkolnym czy jakimś okresie czasu. Chodzi o to, aby uczeń „na gorąco”, zaraz „po” („przed”) udzielił nam informacji zwrotnej i dzięki temu miał poczucie realnego wpływu na to, co się wokół niego dzieje. Może napisać o tym, czego się nauczył, jak się podczas lekcji czuł, co chciałby zmienić albo też podsumować dowolny obszar, który akurat chcemy zbadać. Warto to zrobić w formie, która będzie interesująca dla nastolatków – np. za pomocą „techniki zdań podsumowujących” (na dzisiejszej lekcji dowiedziałem się…, zaskoczyło mnie…, najlepiej/najgorzej czułem się, gdy…), metody „kosza i walizki” (do walizki wrzucam te rzeczy, które ze sobą zabieram, które są ważne; do kosza wyrzucam te, które są nieważne, które mi się nie podobały). Ponadto istnieją narzędzia online, które pomagają w uzyskaniu feedbacku od ucznia, np. za pomocą chmury wyrazów czy burzy mózgów lub kolorowego sondażu.

KROK 3 − wdrożenie „mądrych” technologii

Sir Ken Robinson mówi dobitnie: „dobrzy nauczyciele wiedzą, że niezależnie od tego, jak wiele nauczyli się w przeszłości, dziś jest nowy dzień i nie da się jechać na wczorajszym koniu”[2]. Tym samym zwraca naszą uwagę na potrzebę ciągłego kształcenia się, przystosowywania metod do stale zmieniającego się rynku i odbiorców naszych usług (digital natives – cyfrowych tubylców) oraz podążania za zmianami. Dotyczy to także mądrego wdrażania nowoczesnych technologii do naszych zajęć oraz funkcjonowania szkoły językowej. Warto zmienić rolę uczniów z biernych konsumentów kursu podręcznikowego w aktywnych kreatorów treści i zadań oraz twórców e-materiałów. Jak to zrobić? Mądrze wykorzystane TIK to ustrukturyzowanie i urozmaicenie zajęć, uporządkowanie materiałów, ale też możliwość komunikacji POZA kursem, wyjście poza mury szkoły. Kiedy zaprosimy technologie w progi procesu dydaktycznego, uczniowie mogą przejąć rolę twórców materiałów edukacyjnych – np. tworzyć zestawy słówek, zadania i łamigłówki w ogólnodostępnych aplikacjach online, mogą również założyć blog i publikować autentyczne wpisy (np. bazujące na materiale z lekcji lub z życia swojej szkoły językowej), zakładać wirtualne klasy z ciekawymi materiałami, komunikować się przez komunikatory online z uczniami z innych krajów. To tylko kilka możliwych rozwiązań, które będą dla ucznia autentyczną możliwością wykorzystania języka jako żywego narzędzia komunikacji.

 

Zapraszam Państwa do odwiedzenia „tablicy korkowej” online, gdzie dostępne są ciekawe artykuły, linki do stron WWW oraz przykładowa ankieta dla uczniów:

padlet.com/justynamak/NGLearning

[1] Pernille Ripp, Uczyć (się) z pasją. Jak sprawić, by uczenie (się) było fascynującą podróżą, Słupsk, Dobra Literatura, 2017.

[2] Ken Robinson, Lou Aronica, Kreatywne szkoły. Oddolna rewolucja, która zmieniła edukację, Gliwice, Element, 2015.

Justyna Mak

Przygodę z nauczaniem języka angielskiego rozpoczęła w 2000 roku. Coach językowy, trenerka nauczycieli i autorka materiałów edukacyjnych. Zafascynowana narzędziami, które usprawniają proces nauczania (i uczenia się) oraz  świadomie wspierają  w rozwoju i towarzyszą uczniowi w procesie zmian. Fanka metody projektu, „odwróconej klasy” oraz CLIL, a także ścieżek edukacyjnych oraz nowoczesnych technologii w nauczaniu języków obcych. W kształceniu nastolatków kładzie „nacisk” na 21st Century Skills oraz autonomię uczniów, od wielu lat koordynuje i moderuje ogólnopolskie projekty i programy edukacyjne.

www – justynamak.weebly.com

FB – Mrs Poppy – uczymy z pomysłem